DvhN – Column 4
De Keuze
De afgelopen twee weken heb ik met bewondering het gemak waarmee Hella zich staande houdt in het geweld van actie en aandacht gade geslagen. De slappe lach dinsdag na onze dans was tekenend.
Lichamelijk worstelt ze met allerlei ongemakken, maar geestelijk is ze sterk, volkomen in balans. Ze geeft precies aan waartoe ze bereid en in staat is. Bij de rondleiding voert ze zelfverzekerd een groep van zo’n veertig man aan en vertelt trefzeker over haar keramische beeldje De Keuze: een zittende figuur die met zijn benen een zak wegduwt en die tegelijk met zijn handen over zich heen trekt. Het is het beeld van haar jeugd. Haar ouders probeerden de verschrikkingen, doorstaan in de oorlog, van zich af te duwen, maar hielden ze tevens vast. Misschien wel uit schuldgevoel.
Elke morgen om 11 00 uur hebben wij een ontmoeting. De ene dag ontmoet ik Hella, de andere dag zij mij. Ontmoeten is een mooi woord, het betekent de verplichting bij elkaar wegnemen. Alles mag, niets moet. Het ging deze week over mijn sportfascinatie, Hella’s middelbare schoolperikelen en over onze overleden kleindochter die woensdag twaalf geworden zou zijn. Na afloop vroeg een mevrouw of we thuis ook elke morgen om elf uur zo’n diep gesprek hadden. Nee dus, maar waarom eigenlijk niet? Praat het makkelijker met publiek erbij?
Elke dag doe ik drie keer een Aardbevingsperformance. Aan het begin probeer ik een bal door een autoband te schieten. De band hangt zo dat ik hem een kwart slag moet draaien om de bal er door te krijgen. Als ik terugloop naar de bal, draait de band terug in de oude stand. En nog eens en nog eens. Donderdag kwam er een meneer uit het publiek om te helpen. Hij stelde voor de band vast te houden.
In het theater had hij mij een gouden gelegenheid geboden om al improviserend er iets grappigs van te maken. Maar een performance is iets anders, duldt geen stijlbreuk, geen concessie naar de lach. Ik moest net doen of de man niet bestond. Dat vind ik moeilijk. Ik vroeg me meteen af hoe hij zich voelde. Hij was met de beste bedoeling te hulp geschoten, maar werd bot afgewezen. Ik moest verder.
Kunst kent geen genade.