Dag 30: DvhN column 6

De Verdwijntruc

– Vindt u dit niet verschrikkelijk?, vroeg een mevrouw plompverloren terwijl ik me even in de keuken van het Himmelblau Coop Paviljoen probeerde te onttrekken aan de drukte rond onze tentoonstelling.

-Vraagt u het omdat ù het verschrikkelijk vindt? was mijn wedervraag.
Ze aarzelde met haar antwoord en dus sprong ik er bovenop.
– Wat is uw bezwaar?
– Die aandacht.
– Houdt u niet van aandacht?, wilde ik weten.
– Nee, zei ze.
– Bent u getrouwd?
Ze knikte.
– Dus u bent blij als uw man u aan uw lot overlaat?

Een veel voorkomende poging om een kunstenaar
weg te zetten is hem/haar een aandachttrekker noemen. Wat een stap verwijderd is van aansteller. Aanstelleritus is in dat verlengde een vaak gehoorde kwalificatie van het onbegrijpelijke dat een kunstwerk vaak verbeeld.

Banksy is zo’n aandachttrekker/aansteller. Allereerst al die schuilnaam. De kunstenaar wil niet dat wij hem kennen. Waardoor wonderlijk genoeg de belangstelling voor wie hij is alleen maar toeneemt. Valse bescheideheid dus. Wat hij maakt is niet revolutionair. Dat dankt zij aandacht aan het mysterie er omheen. Zijn ‘Meisje met ballon’ werd de afgelopen week bij Sotheby’s geveild en onmiddellijk na het ‘eenmaal andermaal verkocht’ -het werk had ruim 1 miljoen pond opgebracht- aan flarden gesneden door een in de lijst gebouwde shredder.
Ik hoor die mevrouw vragen:
-Vindt u dat nou niet verschrikkelijk?
Beste mevrouw, het behoort niet tot de taken van de kunstenaar de onrust die zijn werk veroorzaakt te sussen.
Hij/zij daagt de toeschouwer uit.
Een oordeel erover laat hem/haar koud.
Als het goed is tenminste, want het valt heus niet de mensen in verwarring achter te laten.
Maar het is aan de toeschouwer die verwarring als uitgangspiunt te nemen voor zelfonderzoek.
Door vragen aan zichzelf te stellen. Bijvoorbeeld: Hoe komt het dat het kunstwerk of de artiest me irriteert? Of, hoe komt het dat ik zo weinig aandacht krijg?
Het vermetele van Banksy’s kunst is, is dat hij er zelf niet wil zijn en dat hij het object als het ware, terwijl je ernaar kijkt, laat verdwijnen.
Waardoor de discussie erover vervolgens een mannifestatie wordt van je druk maken over niets.
Kunst, het is om uit je vel te springen.