Afbeelding voor voorstelling De Stemming 1
2003 2003 - Verkiezingsconference

De Stemming 1

Hele show
Verkiezingsconference
2003 2003 - Verkiezingsconference

De Stemming 1

Verkiezingsconference Hele show Lees meer
2003 2003 - Verkiezingsconference

De Stemming 1 - Bewaking

Fragment
Verkiezingsconference
2003 2003 - Verkiezingsconference

De Stemming 1 - Bewaking

Verkiezingsconference Fragment Lees meer
2002 2002 - Televisieconference

De stemming van de week - Afl. 1

Televisieconference
Televisieconference
2002 2002 - Televisieconference

De stemming van de week - Afl. 1

Televisieconference Televisieconference Lees meer
2002 2002 - Televisieconference

De stemming van de week - Afl. 2

Televisieconference
Televisieconference
2002 2002 - Televisieconference

De stemming van de week - Afl. 2

Televisieconference Televisieconference Lees meer
2002 2002 - Televisieconference

De stemming van de week - Afl. 3

Televisieconference
Televisieconference
2002 2002 - Televisieconference

De stemming van de week - Afl. 3

Televisieconference Televisieconference Lees meer
2002 2002 - Televisieconference

De stemming van de week - Afl. 4

Televisieconference
Televisieconference
2002 2002 - Televisieconference

De stemming van de week - Afl. 4

Televisieconference Televisieconference Lees meer
2002 2002 - Televisieconference

De stemming van de week - Afl. 5

Televisieconference
Televisieconference
2002 2002 - Televisieconference

De stemming van de week - Afl. 5

Televisieconference Televisieconference Lees meer
2002 2002 - Televisieconference

De stemming van de week - Afl. 6

Televisieconference
Televisieconference
2002 2002 - Televisieconference

De stemming van de week - Afl. 6

Televisieconference Televisieconference Lees meer
2002 2002 - Televisieconference

De stemming van de week - Afl. 7

Televisieconference
Televisieconference
2002 2002 - Televisieconference

De stemming van de week - Afl. 7

Televisieconference Televisieconference Lees meer
2002 2002 - Televisieconference

De stemming van de week - Afl. 8

Televisieconference
Televisieconference
2002 2002 - Televisieconference

De stemming van de week - Afl. 8

Televisieconference Televisieconference Lees meer

De Stemming 1

Aanvankelijk heeft Freek de Jonge nog helemaal geen plannen voor 2003. Maar wie op 31 december 2003 terugkijkt op zijn artistieke prestaties van dat jaar, constateert dat het weer overvol was. Hij speelt nog een maand lang De Stemming. Daarna, acht keer in april, Voor alle fans en vervolgens, op 24 en 25 mei, zijn moderne interpretatie van Shakespeare’s Midzomernachtsdroom: een voorstelling in samenwerking met het Residentie Orkest. Van half september tot eind december toert hij met De Kneep en hij speelt, op 20 november, als hommage aan Theater Carré Freek de Jonge laat de revue passeren. Tenslotte maakt hij ook nog een speciaal programmaatje voor het Sportgala 2003, dat op 17 december live op televisie wordt uitgezonden.

Flow
Hij heeft de grote voorstellingen al eerder achter zich gelaten, maar zit nog steeds in de flow die zijn serie De Grens hem bracht. Hij kiest er niet alleen voor steeds kleine, snel geproduceerde voorstellingen te spelen, maar ook om daar haast onafgebroken mee bezig te zijn.
Geen plannen dus om iets voor televisie te doen rond oud 2002 en nieuw 2003. Maar na de moord op Pim Fortuyn, op 6 mei 2002, en alle commotie daaromheen voelt hij zich toch geroepen. Zeker ook vanwege alles wat de cabaretier zelf naar het hoofd geslingerd krijgt als hij kritisch reageert op de populistische politicus en zijn rechtse aanhang. Hij noemt zijn programma dan ook De Bedreiging en komt met de VPRO overeen dat die het uitzendt op nieuwjaarsdag. Als hij eind mei 2002 naar Theater Bellevue gaat om de eerste stappen te zetten voor Parlando, zijn programma met het Metropole Orkest, probeert hij ook maar meteen wat van het materiaal uit dat hij heeft bedacht voor die nieuwjaarsconference.

Verkiezingen
Op 16 oktober 2002 valt, na slechts 86 dagen regeren, het CDA-LPF-VVD-kabinet: het eerste kabinet-Balkenende. Als duidelijk wordt dat de nieuwe verkiezingen op 22 januari 2003 zullen zijn, stelt Freek de Jonge aan de VPRO voor van de geplande nieuwjaarsconference een verkiezingsconference te maken en die uit te zenden op 21 januari 2003, aansluitend op het lijsttrekkersdebat.
Een lijsttrekkersdebat dat bijna een jaar eerder, op 6 maart 2002, direct na de gemeenteraadsverkiezingen werd gehouden, toonde een ongekend grimmige sfeer tussen met name PvdA-voorman Ad Melkert en de voorman van de Lijst Pim Fortuyn. Het falen van de gevestigde orde heeft het kiezersgedrag toen beïnvloed ten gunste van Fortuyn cum suis. Nu de Nederlandse politiek ruim een half jaar later nog steeds stuurloos is, ziet Freek de Jonge het als een grote uitdaging live op televisie te spelen meteen na afloop van dat nieuwe debat.
Zes weken na Parlando, op 30 oktober 2002, start hij met de eerste inspeelvoorstellingen ervan. De titel is inmiddels veranderd van De Bedreiging in De Stemming, waarmee hij niet alleen verwijst naar de verkiezingen, maar ook naar de politieke sfeer in ons land. Het heeft hem verbaasd dat cabaretiers niet wilden optreden op de avond van de moord op Fortuyn. En nog meer dat zijn collega’s, anders dan columnisten, niet of nauwelijks reageren op de sfeer die is ontstaan, waarbij ‘het volk’ vindt dat die stem nu gehoord moet worden. Al die intellectuelen moeten hun mond voorlopig maar eens houden, vindt ‘men’, want we hebben gezien dat daar alleen maar ongelukken van komen.
Eind december speelt Youp van ’t Hek in De Kleine Komedie Youp speelt Youp, zijn oudejaarsconference 2002. Ook die heeft het er te weinig over, ‘laat het lopen’, toont te weinig daadkracht, vindt hij.
Daar komt nog iets bij: bij het openen van het Boekenbal, op 14 maart 2000, heeft hij de sensatie ervaren van het spelen voor een zaal met mensen die belang bij de voorstelling hebben, omdat de actualiteit ervan hen direct raakt. Zijn optreden kreeg daarmee een ander gewicht dan de zoveelste voorstelling voor het zoveelste publiek in het zoveelste theater tijdens de zoveelste theatertour. Nu speelt hij zijn voorstelling voor een publiek dat de uren daarvoor bij hem in de zaal naar het debat heeft zitten kijken. En voor televisiekijkers die ook bijna naadloos overgaan van het politieke debat op Nederland 2 naar, een kwartier later, de politieke conference op Nederland 3.

Wim Kan
Het politieke karakter van zijn conference heeft hem natuurlijk aan Wim Kan doen denken, die de grondlegger daarvan is. Alleen heeft hij het idee dat je in de tijd van Wim Kan had te maken met politici die eruit sprongen, terwijl het politieke veld nu zo kleurloos is. Ook het lijsttrekkersdebat toont daardoor niet het vuurwerk waarop hij hoopt. Er is geen sprake meer van idealisme, zo constateert hij, alleen nog maar laf en kleurloos gescharrel in het midden. Daarom wordt deze voorstelling van Freek de Jonge er, anders dan bij Wim Kan, minder een van namen (zoals LPF-losers als Herman Heinsbroek, Mat Herben, Ferry Hoogendijk, Winny de Jong en Hilbrand Nawijn, maar natuurlijk ook weer de koningin, haar zoon en diens vrouw) dan van gebeurtenissen, zoals bovenal de migratiepolitiek en de moord op Pim Fortuyn. En opnieuw kleurt hij zijn persoonlijke visie over de oorzaken en de gevolgen daarvan met grappen in woord (‘Ik stam nog uit de tijd dat humor een wapen was’) en beeld (gerommel met een powerpoint-presentatie van stemstatistieken), anekdotes (zoals over stille tochten ‘met ezels langs de kant’) en door de voorstelling gevlochten verhalen. Daaronder dat over de contacten van de cabaretier met zijn buren: rijke mensen in een groot huis met weinig beschaving en dus veel sympathie voor het gedachtengoed van Pim.

De Stemming
De Stemming speelt in een zaal in Amsterdam Zuid-Oost, naast de Arena en de Heineken Music Hall. Dat was het Grace Theater. Het is speciaal voor de musical Grace gebouwd door miljonair Bert Maas. De kostbare productie start in september 2001, maar gaat door hoge kosten en de tegenvallende bezoekersaantallen al eind februari 2002 failliet. Bespelers staan voor een dichte artiesteningang met daarop een briefje met de tekst: Wij hebben getracht alle medewerkers telefonisch te bereiken vandaag. Helaas is dat niet bij jullie gelukt. Deze week zullen jullie een schrijven ontvangen. Excuses voor het ongemak.
Als Freek er gaat spelen, heet het theater inmiddels Pepsi Chart Stage. Alle decorstukken van Grace staan er nog en Freek en Hella maken er, met onder meer die grote trappen links en rechts, dankbaar gebruik van voor De Stemming. Grace staat daarmee ook voor het failliet van de maatschappij, waar veel te veel aandacht is voor hoe het overkomt en te weinig voor waar het over gaat. Net als bij de verkiezingen, die steeds meer Amerikaans ogen met Stars and Stripes.

Ook de terugkerende toespraken ogen en klinken (met veel galm) daardoor als een State of the Union van de verschillende lijsttrekkers. De kansel staat vol met microfoons: van de NCRV tot BBC en Al Jazeera.

Ik zeg niet dat alle buren klootzakken zijn. (…) Maar mijn buren zijn wel klootzakken. Mijn buren zijn Marokkanen. (…) Ik zeg niet dat alle Marokkanen klootzakken zijn, want niet alle Marokkanen zijn mijn buren. Al scheelt het niet veel. (…) Hier wou ik het voorlopig even bij laten, maar het is wel goed dat dit een keer gezegd kan worden…

Veelbetekenend stelt hij dat het de tijd is van het hoogste woord, terwijl hij vindt dat de samenleving er hard aan toe is op zoek te gaan naar Het Eerste Woord. Oftewel: er is behoefte aan een nieuwe Verlichting.

Ik sta hier omdat ik me bezorgd maak over de interesse van de burger in zijn landsbestuur. Eén derde is al helemaal niet geïnteresseerd en roept dat alle politici zakkenvullers zijn. Eén derde zweeft, omdat het ze aan hart of verstand ontbreekt om een keuze te kunnen maken. Ze roept dat politici alleen voor zichzelf kiezen. En één derde is gefrustreerd, omdat regeren allang niet meer vooruit zien is, maar redden wat er te redden valt. En zij verwijt de politiek gebrek aan idealen en utopische visioenen.

Terwijl de moslim bereid is om zijn leven te offeren voor zijn zaak, is de grootste inspanning die de meeste mensen in dit land jaarlijks willen leveren: het boeken van een geheel verzorgde vakantie, zodat ze zonder zorgen op hun luie reet aan het strand kunnen liggen. En wat zegt de gevestigde orde, de reguliere politiek? Zegt die dat je van op je luie reet aan het strand liggen huidkanker krijgt? Wat doet het CDA? Christendom predikt toch naastenliefde! Is dat illegalen het land uit flikkeren? Christendom zegt toch: als u op uw rechterwang geslagen wordt, keer uw linkerwang toe! Is dat bommen op Baghdad? Het rentmeesterschap? Het CDA heeft net zoveel met Jezus Christus te maken als de Partij van de Arbeid met Karl Marx! (…)
De plaats die Kok of Fortuyn in de geschiedenis krijgen, hangt samen met wat wij er morgen van maken. (…) Je kunt misschien in dit land zeggen wat je wilt. Je kon alleen even niet terugzeggen wat je wou. De werkelijkheid had de stoutste fantasie overtroffen. Ik denk dat wat door het toeval in beweging is gezet, niet door het verstand tot stilstand gebracht kan worden… Ik geloof dat fantasie grenzeloos is; ik denk dat er grenzen aan de rede zijn… Ik denk dat geloven erg gevaarlijk is; ik geloof dat denken minstens zo riskant is… Dus wat moet ik nog denken en wat kan ik nog geloven? Als wij nergens aan denken, zijn we even gevaarlijk of gevaarloos als de rest van de natuur. Maar als wij nergens meer in geloven, want is dan de zin van ons bestaan? Waarom zouden wij een ander moeten gehoorzamen? En wie kan op grond van welke autoriteit nog regels stellen? Waarom bent u opeens zo stil? Waar denkt u aan? Waar gelooft u in? In wat voor land wilt u leven? In een land waarin je je zin krijgt of in een land waar je zin krijgt?

Op de kansel wordt hij omringd door lijsttrekkersportretten met veelbetekenend direct links en rechts van hem de foto’s van Wouter Bos (PvdA) en Jan Marijnissen (SP), de partijen waartussen hij als kiezer twijfelt. Maar aan het slot van de voorstelling neemt hij een grote bos rode rozen in ontvangst en zegt: ‘En ik was nog wel zo van plan geweest geen stemadvies te geven.’

In 2006 en 2010 zal Freek de Jonge zijn tweede en derde verkiezingsconference houden, ook dan onder de titel De Stemming.


De stemming 1 was eerder aangekondigd als De Bedreiging.
Pepsi Stage, Amsterdam. Freek de Jonge in zijn nieuwe Verkiezingsconferentie waarvan maandag de generale plaatsvond. De uitzending van deze conference vond plaats op dinsdag 21 januari. Foto: Marco Okhuizen
Pepsi Stage, Amsterdam. Foto: Marc Mildner
Pepsi Stage, Amsterdam. Foto: Marc Mildner

COULISSEN

Het publiek is in eerste instantie terughoudend om kaarten te kopen voor een voorstelling op zo’n desolate locatie in Amsterdam Zuid-Oost. Er is plaats voor 1500 bezoekers, maar aanvankelijk is er soms sprake van slechts tien procent daarvan. Aan het einde komt de loop er wel in en bij de tv-opname is de zaal uitverkocht.
De opbrengst van die slotvoorstelling – 28.000 euro – doneert hij aan War Child.
De voorstelling speelt op deze locatie omdat de thuishaven, het Nieuwe De la Mar Theater, niet beschikbaar is. Als dat theater plotseling wel mogelijkheden biedt, besluit Freek de Jonge toch op deze plek te blijven, juist vanwege de mogelijkheid de voorstelling die ‘Amerikaanse entourage’ mee te geven.

Uit de programma-informatietekst op cd en dvd:
Zelden heeft een programma me zo geleefd als De Stemming. De actualiteit hield nooit langer stand dan één dag. Peilingen joegen de lijsttrekkers de stuipen op het lijf. De debatten op radio en tv overlapten elkaar. De Stemming werd aansluitend op het laatste lijsttrekkersdebat uitgezonden. Mede door dit live-effect krijgt de conference nog een extra spanning. Een en ander nog eens terugziend biedt deze dvd behalve geschikt lesmateriaal voor de inburgeringscursus ook voldoende elementen om de verwende autochtoon te amuseren.

‘De rancune is in Nederland boven komen drijven. De toon werd tot voor kort bepaald door ons soort wereldverbeteraars met grote bekken en hoogmoed. Die toon was overigens altijd positief: we moeten het beter en anders doen. Die linkse idealen zijn nooit consequent uitgevoerd. Er is altijd maar wat geschipperd. Na Den Uyl zijn we hardcore-kapitalisten geworden; ik ben daar zelf een schrijnend voorbeeld van.
We hebben in de politiek te maken met een groep licht-beschadigden die even met terugwerkende kracht recht zullen zetten wat de linkse elite allemaal heeft bedorven. Dat idee overheerst: wat heb ik nog te maken met iemand anders, sodemieter op. Ik wil rechtdoor en jij staat me in de weg. Het is het persoonlijk ongenoegen van mensen die er maar niet in slagen gelukkig te worden. In de beweging-Fortuyn hebben twee uitersten elkaar gevonden: de gegoede burgerij die geen aansluiting heeft met de intellectuele en politieke elite, en de onderklasse die zijn frustratie over het niet bereiken van een bepaalde status afwentelt op allochtonen en asielzoekers. (…)
Andere cabaretiers en ik hebben steeds gewaarschuwd dat het fout gaat met de maatschappij, dat de solidariteit, de coherentie, aan het verdwijnen was. Van de gemeenschapszin is niets méér over dan voetbaltoernooien en koninklijke huwelijken. Allemaal hysterie, het heeft niets meer met plezier en oprechtheid te maken. Ook dat is eerder gesignaleerd.’ (In gesprek met Altan Erdogan voor de Volkskrant, 24 augustus 2002)

‘”Dat iemand met zo veel beschadigingen, rancune en kleinheid van geest zo ver is gekomen, is opmerkelijk. Feitelijk was hij een rechtse cabaretier, die er alles aan deed om erbij te horen. Ook hij kon geen consistentie bieden, kon geen verantwoordelijkheid nemen, maar zijn performance werd steeds beter. Fortuyn was uiterst handig in de discussie, hij was de outsider, zijn tegenstanders maakten geen schijn van kans: die moesten hun uitspraken verdedigen, hij niet. Hij heeft het zeer scherp gespeeld, misschien zelfs wel met suïcidale wellust. Dat moest slecht aflopen. Fortuyn was ook intelligent genoeg om te beseffen dat hij een slapende reus had wakker gekust. Kijk naar de LPF: hoe houd je in godsnaam een achterban van boze mislukten in toom? Het is ontzettend jammer dat we de laatste akte in het toneelstuk-Fortuyn niet mee mogen maken: dat is ons door zijn moordenaar afgenomen. Eigenlijk verschilde Fortuyn in niets van de reeks recalcitrante belhamels die snakten naar erkenning van de gevestigde orde.”
Bagatelliseer je daarmee die ontwikkeling?
“Het was ook niet groot. Het was uiteindelijk niet meer dan: Nederland is vol. Daar is de massa ook achteraan gegaan. De treinen rijden niet op tijd, er zijn files en dat komt door buitenlanders, die zorgen ervoor dat we het benauwd krijgen.
De puinhopen van Paars, allemaal onzin. Elk probleempje wordt al jaren in de kiem gesmoord, gepamperd. Zodra men ongenoegen kenbaar maakt, is de verzorging al onderweg. Dus daar zat het hem niet in”.’ (In gesprek met Altan Erdogan voor de Volkskrant, 24 augustus 2002)

‘Heeft Fortuyn in acht maanden niet meer losgemaakt dan jij in 35 jaar?
“Het is maar wat je wilt losmaken. Je kunt ook zeggen: Hitler heeft in Duitsland binnen een paar jaar meer losgemaakt dan Goethe. Wat is daar geweldig aan? Het is ongelooflijk triest dat mensen tippelen op demagogie en valse voorstellingen. Daar hebben de media overigens ook 100 procent aan meegewerkt. Het gaat om pure opportunistische, praktische snelheid. Ooit hadden we ministers die een gedicht uit het hoofd kenden, daarna ministers die nog wel wat namen van dichters wisten te reproduceren, nu gaat het over het repertoire van André Hazes. De eruditie is in sneltreinvaart verdwenen. De status van het geld regeert. De LPF’ers doen zo flink omdat ze net beginnen. Ze hebben nu nog de behoefte hard te blaffen, maar straks doen ze gewoon mee in het spel. Als ze blijven blaffen, blazen ze de boel op en bij nieuwe verkiezingen wordt die partij weggevaagd, dat ziet iedereen”.’ (In gesprek met Altan Erdogan voor de Volkskrant, 24 augustus 2002)

‘Voelde je je na de moord op Fortuyn geïntimideerd? Je kreeg zelf ook hatemail, de kogel kwam immers van links.
“De toon is, mede door de moord op Fortuyn, heel snel veranderd. Dat kun je de verdachte Volkert van der G. ook kwalijk nemen: die heeft een trauma opgewekt waardoor een grote groep zich gelegitimeerd voelt hun eigen directheid te volgen. Als ze onze leider doodschieten, kunnen wij ook wel enkele stations van beschaving en gerechtigheid passeren. Je kunt in Nederland wel zeggen wat je wilt, maar je kunt niet meer terúg zeggen wat je wilt. Al voel ik me nog steeds vrij op het podium alles te zeggen.”
Heeft links gefaald?
“De mensen die nu links de schuld geven van al deze onrust, beseffen niet dat wíj nu juist degenen waren die voor hen opkwamen. Onze solidariteit lag meer bij hen dan bij die patsers van de LPF. De linkse politiek heeft ze gepamperd met premie-koopwoningen, minimumlonen en AOW en juist die mensen steken nu het mes in de rug van de linkse beweging, alsof zij de oorzaak van alle ellende is. Historisch nogal mager onderbouwd en eigenlijk heel erg ondankbaar.”
Wat kun je als cabaretier met de moord op Fortuyn?
“In eerste instantie was ik vooral zeer aangeslagen. Het fenomeen politieke moord werd ons land binnengebracht. Het is zo’n treurig en machteloos gebaar. Iedereen heeft de beelden gezien: Fortuyn op de grond met open mond. Ik vind dat zo rigoureus. De verdachte heeft nog niet gesproken, maar Van der G. heeft waarschijnlijk gedacht dat hij dit voor een hoop andere mensen in Nederland moest klaren. Het kan zijn dat hij een daad wilde stellen voor allochtonen of moslims.
Misschien had de dader wel een allochtoon moeten zijn. De noodzakelijke discussie komt namelijk pas los als de calamiteit extremer is. Maar ach: de mensheid leert waarschijnlijk pas na de grootste ramp: als de wereld ten onder gaat”.’ (In gesprek met Altan Erdogan voor de Volkskrant, 24 augustus 2002)

‘Theo van Gogh was zeer te spreken over het feit dat jij in Het Laatste Oordeel, je laatste eindejaarsshow, moslims belachelijk maakte. Hij noemt moslims achterlijke geitenneukers. Is dat dan tolerantie?
“Theo van Gogh zie ik als een iets extremere voortzetting van mezelf. Ongevaarlijk. Hij pretendeert geen grote groepen mensen achter zich te scharen en samen op te trekken. Kennelijk voelt hij zich bedreigd.”

Is het niet erg makkelijk: grappen maken over een groepering waarvan je toch niets terug hoort?
“Dat is precies waarom je de grappen moet maken en waarom je moslims ook onopgevoede geitenneukers mag noemen. Dat is provoceren. Na 11 september was er totaal geen aanspreekpunt, de vooruitstrevende, geïntegreerde moslims kwamen niet uit hun holen en gingen niet met ons in discussie. Ze sporen hun ongeletterde, domme achterban ook niet aan om eens iets te gaan leren en zich te verdiepen in de maatschappij. Dat was de opdracht van 11 september, maar ze hebben zich gênant koest gehouden. De provocaties gelden juist die mensen. Het is ook een oproep mee te doen aan het spel van opiniemakers om te praten over hoe we deze samenleving leuker kunnen maken. Pim Fortuyn was daar een prachtige schakel in. Dan komt er plots iemand met een pistool die het niet begrijpt en het spel verstoort.”
Dus was je het ook eens met Fortuyn.
“Voornamelijk als het om het provoceren ging. Dat gold eerder ook voor Bolkestein. Ook hij had gelijk: er zou maatschappelijke onrust voortkomen uit het mislukken van de integratie. Het ironische is dat ondanks Fortuyn dit probleem weer binnen een halfjaar onder het kleed gaat. Zo’n minister van integratie, het is allemaal cosmetische flauwekul. Ik krijg e-mails van mensen waaruit blijkt dat het ongenoegen daarover alleen maar groter wordt. Wil je iets veranderen, dan moet de samenleving rigoureus om”.’ (In gesprek met Altan Erdogan voor de Volkskrant, 24 augustus 2002)

Op 2 november 2002 heeft Freek de Jonge voormalig minister-president Wim Kok toegesproken bij zijn afscheid in Theater Carré. In het hol van de PvdA-leeuw is hij uiterst kritisch op ‘zijn’ partij. Ook fragmenten van die toespraak keren terug in De Stemming.
‘Het was de dag van Kok, maar het werd ook een beetje de dag van de PvdA. Bij het afscheid van de oud-minister-president, gisteren in Carré, werden harde noten gekraakt over de “dramatische positie” van de sociaal-democraten. De toespelingen zijn niet van de lucht. “Het zal nog wel even duren voor de PvdA wéér 1700 zetels zal bezetten”, aldus presentator en cabaretier Diederik van Vleuten bij aanvang van de bedankmiddag voor Wim Kok. En Freek de Jonge, nadat Nelson Mandela in een videoboodschap sprak over ‘Partijtje van de Arbeid’: “Partijtje? Mandela weet niet hoe vooruitziend hij is.” (…)
Een kritisch optreden van cabaretier Freek de Jonge kan rekenen op bijval, maar ook op gemor onder de PvdA’ers. Hier en daar verlaten mensen zelfs de zaal. “Ik ben niet gekomen om te juichen over Kok”, aldus De Jonge, in een ongemeen fel betoog. “Ik ben gekomen om mijn zorgen over de toekomst van de PvdA te uiten. Oppositioneel heb ik nog niets van de PvdA vernomen. Schei uit met de achterhoedegevechten. Waar zijn de idealen? Luister toch niet alleen naar de Wiardi Beckman Stichting, maar naar het volk. Zijn de tien leden die de Kamer in mei moesten verlaten het land ingetrokken om hun stemmen terug te winnen? Nee, dat werk laten jullie opknappen door de SP. Pas maar op dat jullie niet worden ingehaald door die sukkelaars.” En tot slot: “Of Wim Kok een plaats krijgt in de geschiedenis, hangt samen met wat de PvdA er in de toekomst van gaat maken”.’ (Nienke Ledegang in Trouw, 4 november 2002)

KRITIEKEN

‘Het heeft na al dat televisiegeweld van de lijsttrekkers iets passends, de komiek die op hetzelfde medium met een sneer een streep onder hun politieke campagnes zet. Vanavond zal Nederland de première beleven van een voorstelling die misschien net zo’n traditie wordt als die op oudejaarsavond: de verkiezingsconference. (…)
Vanaf een kansel vol met microfoons spreekt hij het publiek toe, omringd door enorme portretten van de lijsttrekkers. Niet toevallig staat de kansel tussen de foto’s in van PvdA-voorman Wouter Bos en zijn SP-evenknie Jan Marijnissen. De Jonge heeft eerder laten weten dat hij twijfelt tussen de twee partijen.
De komiek heeft evenwel beloofd geen stemadvies te zullen geven en daar houdt hij zich aan.’ (Voorpagina de Volkskrant, 21 januari 2003)

‘Zweeft hij zelf nog?
“Nooit gedaan. Ik ben al jaren bij de PvdA betrokken. Nou ja, ik heb een paar jaar geleden mijn lidmaatschap opgezegd, omdat het zo’n slap zooitje was. Maar ik ben altijd voor een grote volkspartij links van het midden geweest”.’ (Voorpagina Het Parool, 21 januari 2003)

‘”Freek kan wel eens meer gewicht in de schaal leggen dan al mijn peilingen”, zei opiniepeiler Maurice de Hond onlangs.’ (Voorpagina Trouw, 21 januari 2003)

‘Volgens opiniepeiler Maurice de Hond zal De Stemming vast en zeker nog enige invloed uitoefenen op het stemgedrag. Woensdagochtend, als de stembussen al open zijn, hoopt De Hond de effecten van debat en conference te meten in zijn laatste peiling. “Ja, ik ben een factor”, beaamt de cabaretier spottend.’ (Henk van Gelder in NRC-Handelsblad, 20 januari 2003)

SPEELDATA

30 oktober 2002 t/m 21 januari 2003, met een serie in Pepsi Stage Amsterdam (het voormalige Grace Theater) van 6 t/m 28 december 2002 en 18 t/m 21 januari 2003. Daarvandaan komt ook de rechtstreekse tv-uitzending.

MUZIEK

Bestaande muziek op cd van Goran Bregovic en Carel Kraayenhof.

DECORBOUW/ATTRIBUTEN

Peter de Bruin.

PUBLICATIES

Tekst

Vier conferences zijn in boekvorm verschenen: Buren, De een en de ander, Luie reet en De Stemming. Ze staan afgedrukt in De Toeschouwer (2006).

Geluid

2CD De Stemming (2003).

Beeld

DVD De Stemming (2003)
Met, naast de registratie, een interview door Matthijs van Nieuwkerk en alle acht afleveringen van De stemming van de week.
De acht tv-programmaatjes die, onder de titel De stemming van de week; 5 minuten van Freek, in de weken voorafgaand aan De Stemming op zondagavond worden uitgezonden door de VPRO, neemt hij tijdens zijn tournee op in onder meer Hengelo, Hoofddorp, Oss en Rotterdam. Soms gebeurt dat met publiek erbij; andere keren heeft hij ze voor de voorstelling opgenomen in de zaal of kleedkamer.
De filmpjes zijn samengesteld door Jelle en Freek de Jonge. In alle acht afleveringen is hij zogenaamd telefonisch in gesprek met voornamelijk politici, onder wie Wouter Bos, Femke Halsema, Ayaan Hirsi Ali, Neelie Kroes, Jan Marijnissen en Paul Rosenmöller.
Deze vorm zal terugkeren in de tv-serie die hij in 2004, onder de titel Freek Kortgehouden, maakt voor de VPRO.
Uitzenddata van deze filmpjes: de zondagavonden van 27 november 2002 t/m 17 januari 2003.