Over de column ‘Ze’

Op 24 november j.l. was Freek te gast in de talkshow M om te praten over het overlijden van Corrie van Gorp. Bij een ander -Corona-gerelateerd- onderwerp maakte Freek een opmerking. Die viel niet goed bij de columniste Esther Porcelijn van het Nieuw Israëlietisch Weekblad en ze schrijft in haar column waarom.
Hieronder staat eerste de column en dan Freeks reactie.

“In een week waarin het openlijke antisemitisme van Thierry Baudet ons om de oren sloeg, was er één klein momentje van alledaags vooroordeel dat zo tussen neus en lippen plaatsvond dat het met het eindigen van de ademtocht des sprekers haast in de lucht verdween. Cabaretier Freek de Jonge was te gast bij talkshow M. Er werd een fragment getoond van een illegaal en drukbezocht Joods huwelijk in New York, zoals de orthodoxe groepering Satmar die viert. In beeld zag je duizenden sjtreimels (die ufovormige bontmutsen) heen en weer wiegen en op en neer springen, allemaal zonder mondkapje. Het huwelijk had stiekem moeten plaatsvinden, maar dat was mislukt. Toen Twan Huys vertelde dat dit gevoelig ligt en dat binnenkort zelfs een nog groter huwelijk gepland staat, interrumpeerde Freek de Jonge hem plots en zei: “Het lijkt een beetje op zoals ze met de bezette gebieden omgaan.” “Oké Freek”, antwoordde presentatrice Margriet van der Linden. Ze? Ze. Hoe ‘ze’ omgaan met de bezette gebieden. Het voornaamwoord bleef nog even ongemakkelijk in mijn oor suizen.

Wat zou Freek toch met ‘ze’ bedoelen? Als hij specifiek de Satmar bedoelt, zit hij er flink naast, want dat is een sterk antizionistische groep. De aanhangers ervan wachten immers op de masjiach voordat ze eindelijk met knapzak naar Israël kunnen. We kunnen niet van Freek verwachten dat hij dit weet, maar het klopt in elk geval niet. Als hij ‘de Joden’ bedoelt, weet ik meteen waarom ik me onmiddellijk ongemakkelijk voelde bij zijn uitspraak. De vermoeiende gelijkstelling ‘Joden = Israël’ zorgt mijn leven lang al voor onaangename gesprekken. Ik kreeg ontzettend vaak de vraag ‘wat ik van Israël vind’, regelmatig op een toon waaruit bleek dat de vragensteller verwachtte dat ik nu als vertegenwoordiger van een heel volk even het antwoord zou geven. Ik krijg die vraag eenvoudigweg omdat Joden door zowel links als rechts veel te vaak gelijkgeschakeld worden met dat land.

De derde mogelijkheid is dat Freek met ‘ze’ iets tussen de eerste en tweede optie in bedoelt, iets als: ‘die orthodoxe en dus herkenbare Joden die altijd zo fanatiek zitten te doen in Israël’. Ik vermoed dat hij deze derde definitie bedoelde, hoewel dat nog altijd een grove generalisatie betreft.

Ook familie
De volgende dag was in verschillende media te lezen dat Freek de Jonge ‘een pijnlijke blunder’ had begaan bij M. Maar de blunder waarover ze schreven, betrof het feit dat Freek ten onrechte had gezegd dat het graf van Wim Sonneveld niet meer zou bestaan. ‘Ik heb mij gister vergist’, schreef Freek op Twitter. ‘Sonneveld rust nog steeds op begraafplaats Buitenveldert.’ Niemand anders leek die andere opmerking van Freek te hebben gehoord. Moeten we accepteren dat De Jonge een wat ongeremde oudere man is geworden en volstaat een wegwuiven in de trant van ‘oké boomer’?

Zowel de verloofde van Thierry Baudet als de vrouw van Freek de Jonge heeft Joodse roots. ‘Is ook familie’, zou mijn vader zeggen. Zo gemakkelijk ga ik niet uit van zuiver antisemitisme als daar niet echt aanleiding toe is, zoals in het geval van Baudet wel het geval is. De woke mensen (term van activistisch links) zouden zeggen dat getrouwd zijn met een Jodin geen argument is tegen antisemitisme. Zij hebben de tegenwerping ‘maar mijn beste vriend is zwart!’ definitief in de retorische prullenbak gegooid. Hoewel ik het met ze eens ben dat het niet alles zegt – je kan immers nog onbewuste vooroordelen hebben – denk ik dat het toch zeker niet niéts zegt. Er is geen reden om aan te nemen dat Freek er nare ideeën op nahoudt, maar zijn uitspraak bij is wel exemplarisch: het grootste deel van de racismeproblemen bestaat in de dagelijkse realiteit.

We kunnen echte schuldigen als Thierry Baudet tot symbolische zondebokken maken en daarmee doen alsof het probleem opgelost is zodra zo’n figuur van het toneel is verdwenen. Maar met een woordje als ‘ze’ laat De Jonge horen hoe de alledaagse uitingsvorm van ongeïnformeerde vooroordelen of racisme klinkt. Dat is hoe het voor de meesten van ons is. Niet alleen voor Joden, ook voor zwarte mensen of Marokkanen. De gewoonheid van zo’n woordje: ze.”
Bron: https://niw.nl/ze/

Reactie Freek:
Omdat we in een talkshow zaten was het niet mogelijk genuanceerd
uit de hoek te komen met een tussenopmerking
‘Kom dan niet uit de hoek’ 
Ook waar
Wij hadden net 7000 op zijn pesachbest uitgedoste strjeimels gezien 
die dansend en zingend de coronaregels negeerden 
Een vrolijk en tegelijk pijnlijk gezicht
Dat bij mij onmiddellijk de vergelijking opriep 
aan de nogal omstreden aanwezigheid van Israeliërs in de bezette gebieden
Niet alle Israëliers zijn orthodox-joods 
niet alle orthodoxe joden zijn strjeimels 
maar wel alle bewoners van de bezette gebieden  
maken zich schuldig aan het negeren van (internationale) afspraken
Daar wilde ik even de aandacht op vestigen.
Vrolijk, pijnlijk, schuldig.
En ‘ze’ is generaliserend.
Excuus.