Het is nu tijd voor Hella de Jonge, niet voor Freek

(al komt hij wel mee naar Oss, Den Bosch, Waalwijk, Breda en Helmond)

Hella de Jonge was goed ziek van corona, maar het bracht haar ook iets moois, namelijk inspiratie. Hervonden zin om te schilderen. Voortgestuwd door het verleden. Dat inspireerde haar man Freek dan weer tot het maken van een documentaire. En daarmee gaan ze nu de boer op.

Zij schildert. Hij scharrelt. Zij spreekt. Hij zwijgt. Hij draait, het draait, om haar in de documentaire Het Atelier – Portret van Hella. Het is zoals het nooit is geweest. 43 jaar lang werken Freek (78) en Hella de Jonge (73) nu samen, in het kader van zíjn (theater)carrière – hij op het podium, zij als decor- en kostuumontwerpster – maar nu zijn de rollen omgedraaid.

,,Ik was anders nooit gaan schilderen”, zegt beeldhouwer, schrijfster en documentairemaakster Hella de Jonge, verwijzend naar maart 2020 toen ze corona kreeg. Ze was er flink ziek van, maar besloot niet bij de pakken neer te gaan zitten. ,,Ik dacht: als ik nu op die stoel blijf zitten, is mijn leven over. Doordat we nergens heen mochten, kon ik bij mijn concentratie komen. Mijn motto is: je kan meer dan je denkt. Als je je niet goed voelt en je gaat iets maken, kan dat helpen om weer gelukkig te worden.”

Ik wilde haar veerkracht laten zien

Freek de Jonge

Voor Freek is de documentaire – op diverse plaatsen in Brabant te zien gevolgd door een Q&A met beiden, te beginnen op 7 april in Oss – een regelrechte liefdesverklaring. ,,Ik wilde haar veerkracht laten zien.’’ Niet alleen na corona, maar na alle ruwe randjes, moed verslindende moeilijkheden en onaangename verrassingen die zij – en deels ook zij samen – op haar levenspad tegenkwam.

Ouders die een flinke knauw hadden gekregen van de Tweede Wereldoorlog en Hella’s Joods-zijn uit alle macht probeerden te verbergen. Dat liet mentaal en fysiek zijn sporen na. Later gaf haar vader Eli Asser – hij overleed in 2019 op 96-jarige leeftijd – toe dat ze dat niet goed hadden aangepakt.

Verlies van zoontje en kleindochter

Maar ook het verlies van hun drie maanden oude zoontje Jork in 1974 die plots dood in de kinderwagen lag. En kleindochter Maggie die in 2014 op 7-jarige leeftijd overleed als gevolg van een aangeboren hartkwaal. Maggie hield van schilderen met oma. ,,Ik dacht: als jij met dat tengere lijfje kan schilderen, dan kan ik het ook”, leest Hella in de documentaire een brief aan Maggie voor. Zelf kreeg ze in 2016 een hartinfarct.

Naarmate de film vordert, raakt haar atelier gevuld met eigen werk. Met daarin een prominente rol voor haar familiegeschiedenis. Aan de hand van gesprekken met onder anderen Freek, Clairy Polak en Dieuwertje Blok scherpt Hella het venster op haar levensverhaal.

Ik had het geluk dat ik Freek heb leren kennen en dat hij streng voor mij is geweest toen Jork overleed.

Hella de Jonge

,,Als ik mezelf terugzie, dan zie ik een vrouw die ondanks alles wat ze heeft meegemaakt heel tevreden is. Ik had het geluk dat ik Freek heb leren kennen en dat hij streng voor mij is geweest toen Jork overleed. Hij zei: gebruik dit nooit zoals jouw ouders de oorlog hebben gebruikt. Hun houding was: kom niet aan mijn verdriet. Jork heeft mij geleid naar wie ik nu ben.”

Een vrouw die vrij is van andermans oordeel en zich niet zoals vroeger op de Gerrit Rietveld Academie laat ontmoedigen om te schilderen. Een vrouw die al schilderend speelt en leeft. ,,Ik heb het leven omarmd.”

Freek: ,,Dit verhaal gaat over de enorme ladder die je soms op moet om te kunnen zijn wie je bent. Die thematiek spreekt mensen aan en we verwachten dat het mooie gesprekken op gaat leveren.” Hella: ,,Als je ons werk overziet, dan is dit het toefje op de taart.”

Annemiek Steenbekkers (Brabants Dagblad)

Het Atelier – Portret van Hella. 80 minuten. Vooraf korte animatiefilm, na afloop Q&A met Hella en Freek.
7-4 De Lievekamp Oss, 11-4 Chassé Theater Breda, 14-4 De Cacaofabriek Helmond, 10-5 Verkadefabriek Den Bosch, 11-5 De Leest Waalwijk.