Interview in Trouw naar aanleiding van de 4 mei voordracht van Hella

Zaterdag 30 mei 2016 verscheen er een interview met Hella in Trouw, naar aanleiding van de 4 mei voordracht die ze houdt in de Nieuwe Kerk. Genodigden zijn onder andere de Koning, de Koningin en de Minister President.

Ik heb een droom

Hella de Jonge: In mijn slaap krijg ik vaak opdrachten

“Onlangs had ik een bizarre droom over de 4 mei-voordracht die ik ga houden. De dag is daar. Ik draag een veel te lange witte jurk. Terwijl de bijeenkomst begint staat Freek (echtgenoot Freek de Jonge, red.) nog te knoeien met mijn rits die niet dicht wil. Eindelijk loop ik struikelend over de jurk naar het spreekgestoelte. Het trapje is gemaakt van blokjes die uit elkaar vallen, de afstand tot de katheder is idioot groot. Als ik ten slotte mijn toespraak wil beginnen, blijken er op het papier alleen maar rekeningen te staan. Vergeefs zoek ik naar de tekst, en dan is de tijd om. Ik heb mijn verhaal niet kunnen houden.

Toen ik wakker werd en Freek mijn droom vertelde liepen de tranen van het lachen over mijn wangen, het was een soort ontlading.

De spanning over de voordracht in mijn droom heeft ermee te maken dat ik er mijn ziel in heb gelegd. Wat betekent het wanneer je, zoals mijn Joodse ouders, de doden nooit hebt kunnen begraven? We doen elkaar vreselijk leed aan, ik wil de gevolgen en trauma’s laten zien. Kijk naar de vluchtelingenstroom nu en naar al die kinderen die meegesleurd worden. Wat gaat er met hen gebeuren, hoe moeten zij verder?

Mijn ouders hebben in de oorlog bijna hun hele familie verloren, al die doden en het enorme gemis hebben mijn jeugd getekend. Gelukkig was ik als ik in mijn eentje op straat speelde, weg van huis. Mijn ouders hadden immens verdriet, waardoor voor ons weinig plaats overbleef. Over hun verleden kon niet gepraat worden. Het deed zoveel pijn dat ik er lang met een grote boog omheen ging. Pas een paar jaar geleden was ik in staat me echt in de familiegeschiedenis te verdiepen. In mijn documentaire ‘Verlies niet de moed’ heb ik geprobeerd de gebeurtenissen op een geschiedkundige manier te benaderen, zonder emotie.

Tijdens het maken van die film werden in mijn droom beelden aangeboden over hoe ik verder moest. Ik heb dit soort ‘opdrachten’ vaak in mijn slaap, ‘s ochtends ga ik direct aan de slag om ze uit te voeren. Dat is soms een last, maar het levert wel iets moois op. Zoals de filmscène waarin ik foto’s van verdwenen familieleden op de sneeuw laat vallen en met zand bedek. Precies zoals in mijn droom.

Mijn leven lang maak ik al beelden van klei. Ze komen voort uit noodzaak; ik wil er iets mee doorgeven, net als met mijn autobiografische boeken. De film was een onverwacht cadeautje dat op mijn pad kwam en voor mij van grote betekenis was. Maar bijzonder is vooral dat hij ook educatieve waarde blijkt te hebben: de film wordt onder meer in het Holocaustmuseum in Parijs en in Skopje vertoond om te laten zien wat oorlog teweegbrengt.”

Hella de Jonge (1949) is beeldhouwster en schrijfster. Ze houdt dit jaar de 4 mei-voordracht in De Nieuwe Kerk in Amsterdam.

Hella_Trouw_speech